Giyilebilir Teknoloji Nedir?

Öncelikle giyilebilir teknoloji nedir, nerelerde kullanılır, ne işe yarar bunlara değineceğiz. Daha sonrasında ise giyilebilir teknoloji hangi alanlarda kullanılır ,bu alanlardaki örnekleri nelerdir, bu konudaki yapılan planlı çalışmalara ve daha sonrasında ise kendi görüşlerimi bilgi ve birikimlerimi paylaşmaya çalışacağım. Soru ve görüşleriniz için bana e-mail atabilir veya gönderinin altına yorum yazabilirsiniz.

Giyilebilir Teknoloji Nedir?

Giyilebilir tekoloji denince aklımıza akıllı bileklikler,saatler gelebilir.Fakat giyilebilir teknoloji bunlardan ibaret değildir.Öyleki bugünlerde giyilebilir teknoloji sağlık,eğitim,askeriye,teknoloji ve birçok alanda faaliyet göstermektedir.Bir ürünün giyilebilir teknoloji sayılabilmesi için üzerimize giydiğimiz kıyafetlerde taktığımız bilekliklerde veyahut mücevherat olarak yüzük ve kolyelerde bulunan sensörler aracılığıyla telefonumuza bluetooth,wifi üzerinden veri aktarması gerekir.Aksi taktirde bu giyilebilir teknlebiliroloji sayılamaz,örneğin kulaklıklar giyi teknoloji değildir.Çünkü telefonlarımıza bir kablo ile bağlıdır.Giyilebilir teknolojinin giydiğimiz kıyafetlerde, taktığımız takılarda sensörler bulunması gerekir ve bu sensörler ile veriyi başka bir akıllı cihaza aktarması gereklidir.Peki gündelik hayatımızda giyilebilir teknolojiye örnekler vericek olursak;akıllı saatler,akıllı bileklikler,takı olarak yüzük,bileklik,kolye ,3 boyutlu sanal gerçeklik gözlükleri,akıllı kasklar,spor yapanlar için akıllı t-short'ler gibi günlük hayatta kullandığımız örnekleri çoğaltabiliriz.Bunların haricinde sağlık sektöründe protez kol,bacak yada çeşitli uzuvların akıllı sensörler ile entegre edilmesiyle ortaya çıkan akıllı ürünler de giyilebilir teknolojiye birer örnektir.Askeriyede özellikle son yıllarda ciddi bir gelişme ortaya koyan Türk Silahlı Kuvvetleri adına ASELSAN önemli bir projede bulundu.Aselsanın yaptığı bu projenin adı ise 'Cenker'.Cenker sistemi askerlere takılan akıllı gözlük,akıllı kulaklık ve göze takılan ürünlerden oluşuyor.Askerler akıllı gözlük sayesinde etrafındaki tehlikeleri önceden fark edebiliyor ve önlem alabiliyor.Cenker siteminin askerlerin üzerinde bulunan sensörler aracılığıyla nabız ölçer,emir komuta ve ayrıca içerisinde bulunan yazılımlar sayesinde etraftaki askerlerle haberleşme,yer bulma,takip etme gibi özelliklerin de bulunduğu belirtiliyor.Maximum 5 bin$ lık bir fiyatla da Türk Askeri'nin kullanımına sunulması bekleniyor.

Makalemde bahsettiğim Aselsanın ürettiği CENKER projesi hakkında bir video.İzlemenizi şiddetle tavsiye ederim.

Giyilebilir Teknoloji Hakkında Yapılan Bazı Çalışmalar

BELGE(2019),” Tüketicilerin giyilebilir teknolojileri benimsemesi”

Teknolojide meydana gelen baş döndürücü gelişmeler, üretimin yanı sıra tüketimde de önemli değişimler yaratmaktadır. Tüketicinin yeni mobil teknolojiye kolay ulaşabilmesi, gündelik ve iş yaşamı içerisinde mobil tabanlı uygulamaların hızla nüfuz etmesi ve mobilite maliyetlerinin görece azalması nedeniyle web ve mobil tabanlı teknoloji araç, gereç ve ekipmanlarına ilgilenim hızla artmaktadır. Giyilebilir teknoloji kullanım oranı da mobil teknolojinin gelişimine paralel gitmektedir. Giyilebilir teknoloji, kullanıcıların aksesuarlarına, giysilerine veya vücuduna giyilebilecek, yerleştirilebilecek veya gömülebilecek cihazları ifade etmektedir. Bu çalışma, tüketicilerin yeni teknoloji olarak giyilebilir teknolojileri benimsemesi üzerinde etkili olan faktörleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırma modeli, yeni teknolojilerin benimsenmesi teorilerinden Birleştirilmiş Teknoloji Kabul ve Kullanım Teorisi-2 (UTAUT-2) temel alınarak kurgulanmıştır. İlgili faktörlerin etki düzeylerinin tespit edilebilmesi için veriler anket yöntemiyle toplandı. Araştırma hipotezleri "Korelasyon" ve "Regresyon Analizi" yapılarak test edildi. Analizler sonuçları; davranışsal niyet üzerine performans beklentisi, sosyal etki, hedonik motivasyon, fiyat-değer, alışkanlık, yenilikçilik, gizlilik riski ve sonuç gösterebilirlik değişkenlerinin etkili olduğunu göstermektedir. Çalışma araştırma sonuçlarının ve bulgularının tartışılması ile sonlanmaktadır

KÖSEOĞLU(2018),” Android tabanlı akıllı saatler için diyabet uygulaması”

Kronik hastalıklar gün geçtikçe insanların hayatını kısıtlayarak yaşam kalitelerini düşürmekte olup, sebep oldukları komplikasyonlar ile de hayati tehlikelere neden olmaktadırlar. Bu kronik hastalıklardan biri diyabet hastalığıdır. Diyabet hastalığı, kandaki şeker düzeyini dengeleyen insülin hormonunun; eksikliği ve/veya yeterince salgılanmasına rağmen vücutta kullanılamaması sonucu oluşan kronik metabolizma rahatsızlığıdır. Bu hastalığın takibi önemli olup yetersiz kontrol veya takip durumlarında hayati komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bu nedenle hastaların kendi sağlık durumlarını sürekli bir izleme sistemiyle takip etmeleri çok önemlidir. Bu tip hastalıkların daha rahat kontrol altına alınabilmesi için giyilebilir teknolojiler kullanılarak elektronik sağlık (e-sağlık) alanında birçok proje ve uygulama geliştirilmektedir. Bu çalışmada diyabet hastalığının durum takibini yapan, aynı zamanda fiziksel aktivite ve kalp ritim verilerinin de gösterimini sağlayan Android tabanlı akıllı saatler için bir uygulama geliştirilmiştir. Bu uygulamanın geliştirme çalışmaları NorwegianCentrefor e-HealthResearch isimli araştırma merkezinin katkıları ile Tromsø/Norveç'te yapılmıştır. Ayrıca uygulama, aynı merkez tarafından geliştirilen "DiabetesDiary" isimli Android telefon uygulaması ile eşzamanlı olarak çalışmakta olup, uygulamanın Android akıllı saat versiyonudur.

ÖZKAN(2019),” Tıp eğitiminde kullanılmak üzere akıllı muayene eldiveni geliştirme ”

Bu tez çalışmasında, tıp eğitiminde daha çok tecrübe ile eğitim gerektiren elle muayene uygulaması için giyilebilir teknoloji yaklaşımı ile bir akıllı muayene eldiveni ve kullanıcı ara yüzü tasarımı gerçekleştirilmiştir. Geliştirilen akıllı eldiven, eğitim veren kişi tarafından elle muayene eğitimi sırasında giyildiğinde yapılan muayene süresince el parmakları ile uygulanan basınç bilgisinin kaydedilmesini sağlamaktadır. Ardından aynı muayenenin öğrenci tarafından tecrübe edilmesi durumunda da benzer şekilde el parmakları ile muayene sırasında uygulanan basınç bilgisinin kaydedilmesini sağlamaktadır. Elde edilen iki uygulama verisi geliştirilen bir kullanıcı ara yüzü sayesinde hem istatiksel hem de görsel olarak birbirleri ile karşılaştırılmaktadır. Yapılan karşılaştırma sonuçlarına göre öğrenci muayeneyi ne kadar doğru yaptığı konusunda bir geri bildirim almış olmaktadır. Dolayısıyla öğrencinin el ile muayene eğitimini daha doğru ve daha hızlı tamamlamasına katkı sağlanmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında akıllı muayene eldiveni ve geliştirilen kullanıcı ara yüzü yazılımı örnek verileri ile birlikte sunulmaktadır.

Sezan SEZGİN(2016)

Giyilebilir teknolojiler, kullanıcılar tarafından farklı şekillerde insan bedenine entegre olabilen ve genellikle çeşitli aksesuarlar halinde kullanılan araçlardır. Literatürde giyilebilir bilgisayarlar olarak da isimlendirilebilen bu araçlar, insan ve bilgisayar arasında adeta kommensalist bir ilişki ortaya çıkaran, bununla birlikte bireyin günlük yaşam deneyimlerini zenginleştiren bir yapıya sahiptir. Akıllı saatlerden, bilekliklere, yüzük ve kolye gibi sensörlü aksesuarlardan, Google Glass projesi ve türevi akıllı gözlüklere, bununla birlikte akıllı optik lenslere kadar pek çok şey giyilebilir teknolojiler arasında gösterilebilir. Gelişen kablosuz ağ teknolojileri, bilgisayar işlemcileri ve akıllı sensörler aracılığıyla çoğu araç, birbirleriyle, arama motorlarıyla ve insanlarla bağlanmış durumdadır. Oluşan bu nesnelerin interneti boyutuyla beraber, giyilebilir teknolojilerin insan yaşamında önemli bir yer edineceği öngörülebilir.

Bu çalışmada giyilebilir teknolojilerle ilgili var olan kaynaklar taranarak, ilgili doküman ve bilimsel araştırmalar sistematik bir yapıda incelenmiştir. Bu kapsamda başlıca giyilebilir teknolojiler tanıtılmış, sahip oldukları eğitsel potansiyeller literatürde yer alan çalışmaların değişkenlerine, kuramsal temellerine ve sonuçlarına göre kategorilendirilerek tartışılmıştır. Tartışmalar ve giyilebilir teknolojilerde yaşanan gelişmeler ışığında, bu teknolojilerin eğitsel olarak kullanımlarına yönelik yeni yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİNİN TARİHİ

Giyilebilir teknolojinin geçmişten günümüze kadar olan gelişmelerini kısaca görelim;

1286-gözlük: Şimdilerde oldukça sıradan bir ürün olarak düşünülebilir fakat geçmişte

çığır açan bir gelişmeydi. İlk giyilebilir teknoloji olarak bilinmektedir.

1510-saat: Nuremberg yumurtası olarak bilinmektedir, ilk taşınabilir saattir. Bir

kolye gibi boyunda veya cepte taşınabilen bir üründür.

1600-Abaküs yüzük: Hesap yapmak veya sayı saymak için kullanılan bir üründür.

1800’ler-Klimalı şapka: İngiltere giyilebilir teknoloji alanında öncü bir özelliğe

sahip olmuştur ve terlemeye karşı ihtiyaç duyulan şapkayı üretmiştir.

1907- Güvercin Kamerası: Güvercinlerin fotoğraf çekmede kullanılması Birinci

Dünya Savaşında ilk kez Alman eczacı Julius Neubronner tarafından

gerçekleştirilmiştir. Alman ordusu, düşman hatlarını görmeyi amaçlamışlardır. Bu

sayede teknik olarak fotoğraf ve kameranın bir giyilebilir teknoloji olarak

kullanılmasının kapılarını aralamıştır .

1955-Rulet ayakkabı: Profesör Edward T. ve Claude S. tarafından dünyanın ilk

giyilebilir bilgisayar tasarımını yapmışlardır. Bu iki bilim adamının buluşu, rulet

masasında oyun sonuçlarını tahminine yardımcı olması amacıyla tasarlandı. Bu ürün

giyen kişiye titreşim yoluyla hangi sayının çıkacağını iletmektedir (Sağbaş vd.,

2015:2).

1975-Pulsar Hesap Makinası: Kol saati şeklinde hesap makinası en yaygın

kullanılan giyilebilir teknolojidir.

1979-Sony Wolkman: İlk düşük maliyetli müzik dinleme aleti, dünyanın müzik

dinleme alışkanlığını değiştirmiştir.

1981-Seıko Uc 2000 Bilek Pc: Kola takılan klavye aracılığı ile 2 KB‘lık veri girişi

yapmaktaydı. Ama bu ürün yaygınlaşmamış ve kullanışlı bulunmamıştır

1989-Private Eye: Başa takılan bir ekran olan 85 MB’lık bir bellek ve bataryadan

oluşan bu cihaz, giyilebilir teknolojinin popüler ürünü olan Google Glass

teknolojisinin öncülerindendir.

22

1990 ve sonrası: Sneakerphone, spor ıllustrated firmasının 1990’ın başlarında

promosyon olarak dağıttığı sneakerphone, hem ayakkabı hem de telefondu.

2000’lerde Levis ICD ceketi, içerisindeki iletken kumaşlar sayesinde cep telefonu,

müzik çalar ve kulaklık arasında entegresyon sağlanan bir cihazdır. Daha sonra

Bluetooth kulaklık, kullanıcılar telefonla konuşurken eller serbest kalmasına olanak

sağlayan bir cihazdır. Google glass, Apple watch, OculusRift gibi günümüzde

üretilen cihazlardır.

Giyilebilir Teknolojinin Geleceği

Giyilebilir teknolojinin geleceği;yenilikçi teknolojilerle entegre bir şekilde gelişeceğini düşünüyorum.Örneğin askeri anlamda birçok devletin bu konuda girişimlerde bulunabileceğini ,askerlerin kullanabileceği mekanizmaları geliştirerek giyilebilir cihazların gitgide yaygınlaşabileceğini ve buna bağlı olarak dünyadaki süper güçlerin el değiştirebileceğini tahmin ediyorum.

 Sağlık alanında da giyilebilir teknolojinin gelişebileceğini öngörüyorum.Buna örnek vericek olursak çeşitli sebeplerle uzuvlarını kaybetmiş insanlara giyilebilir teknoloji sayesinde yapay el,kol,ayak vs. geliştirilip, bu insanlarıın gündelik hayatlarında daha başarılı ve kendi kendine yeten bireyler olmasını sağlamak amaçlanabilir.Bu sayede bu insanların topluma kazandırılması,ve toplumda etkin rol oynaması açısından giyilebilir tekolojinin geliştirilmesini ve devlet büyükleri,özel sektör tarafından desteklenmesini temenni ediyorum...